Valkparkiet

  • Wetenschappelijk: Nymphycus hollandicus 
  • Engels: Cockatiel

 De valkparkiet is een kleine kaketoe die van nature voorkomt in grote delen van Australië. Hij vertoont vooral nauwe verwantschappen met de kaketoes van het geslacht calyptorhynchus *(1). 

Gedrag en Huisvesting

 Het houden van valkparkieten kan zowel in een ruime buitenvolière (met een vocht en tochtvrij nachthok) als in ruime  kweekkooien (ten minste 100x40x40) of kamervolières. In een ruime volière is het goed mogelijk meerdere paren bij elkaar te huisvesten. Dit kan zo nu en dan tot wat onrust leiden (bijvoorbeeld bij onenigheid over wie het 'beste' nestblok mag betrekken), maar gaat over het algemeen goed. Ook andere vogelsoorten worden in de regel met rust gelaten.

Het beplanten van de volière heeft weinig zin, omdat iedere boom of plant binnen de kortste keren een flinke 'snoeibeurt' van deze gekuifde kromsnavels kan verwachten. Om aan de knaaglust van valken te kunnen voldoen moet er regelmatig vers snoeihout, zoals takken van wilgen en fruitbomen, worden verstrekt.

Valkparkieten 'douchen' graag in de regen.  Hiermee kunt u rekening houden door bij het bouwen van de volière een gedeelte wel en een gedeelte niet te overdekken. De vogels kunnen dan zelf kiezen of ze willen genieten van een regenbui of juist liever schuilen. Is deze mogelijkheid er niet, sproei de valken dan in de zomer regelmatig nat.

Voeding en Kweek

valkparkieteninblokwitmaskerxgepareld-2.jpgValkparkieten op het blok. De vogels blazen en maken zich zo groot mogelijk om de 'indringer' te verjagen.

In gevangenschap voeren we valkparkieten met een mengsel voor grote parkieten (zie het kopje Voeding & Verzorging). Zelf meng ik speciaal voor valkparkieten en neophema's mijn eigen zaad waar inmiddels hele pallets van verkocht worden. De zaadmengeling kan regelmatig worden aangevuld met groenvoer en fruit. Het hele jaar door kunnen kleine hoeveelheden eivoer worden verstrekt, in het geval van opgroeiende jongen moet dit echter constant ter beschikking staan, omdat de jongen het eiwit nodig hebben voor de groei.

Als nestgelegenheid kan een rechtopstaand nestblok van zo'n 35-40 cm hoog worden gegeven met in invlieggat van ongeveer 8 cm doorsnee. Ik gebruik zowel natuurhouten als multiplex (rechthoekige en zeskantige) broedblokken. Op de bodem van het blok wordt een laag beukensnippers gegooid. Na een geschikt blok te hebben gekozen, legt de pop hierin meestal 5-6 eieren. Man en pop broeden vervolgens om de beurten, de een 's nachts en de ander overdag. Na zo'n 20 dagen komen de jongen uit. Op de dag dat de ogen open gaan, kunnen de jongen worden geringd met een 5,4 mm ring. Na ongeveer vier weken vliegen de jongen uit. 

Mutaties en Geslachtsonderscheid

Over het algemeen kan gezegd worden dat men de mannen van de poppen kan onderscheiden, doordat de mannen duidelijk imponeergedrag vertonen, zoals het breedmaken van de schouders, harde fluittonen, tikken van de snavel op zitstokken, etc. Het uiterlijke geslachtsonderscheid wordt hieronder per mutatie behandeld.

Wildkleur

wildkleur valkparkiet

 Wildkleur man

De wildkleur valkparkiet is grijs met een witte balk op de vleugel. Wildkleur valkparkieten hebben een geel masker en een rode wangvlek. De man heeft een felgeel masker met felrode wangvlekken. De pop heeft enkel een gele waas, die wat feller is rond de snavel en neusdoppen en op het voorhoofd. Haar wangvlekken zijn nog steeds duidelijk aanwezig, maar valer van kleur als bij de man. Verder heeft de pop een horizontale strepentekening onder de onderste staartveren en onderaan de onderbuik. De poten van de wildkleur valkparkiet zijn grijs met donkergrijze nagels. De wildkleur vererft dominant.

Opaline

gepareldevalkparkiet.jpgGeparelde valkparkiet pop

 lutino valkparkietLutino valkparkiet

Deze mutatie is ook bekend onder de (oorspronkelijke) naam 'gepareld'. Bij de wildkleur geparelde valkparkiet uit deze mutatie zich als gele 'parels' over de grijze grondkleur. Verrassend is dat geparelde mannen na de eerste rui het grootste deel van hun parels verliezen. Na enkele malen geruid te hebben zijn de parels geheel verdwenen. Volwassen geparelde valkparkieten zijn dus altijd poppen. Deze mutatie vererft geslachtsgebonden recessief.

Lutino

Bij de lutino (ook wel 'ino' of 'geel') mutatie is al het bruine/zwarte pigment verdwenen. Dit uit zich in een witte tot lichtgele valkparkiet met een geel masker, rode wangen en roze poten met witte nagels. De intensiteit van het masker en de wangvlek geeft hier geen uitsluitsel over het geslacht. Om het geslacht te bepalen moet aan de binnenkant van de vleugelpennen worden gekeken. Bij de man zijn de pennen egaal wit (tot lichtgeel) van kleur terwijl er bij de pop gele stippen op staan. Deze mutatie vererft geslachtsgebonden recessief.

Witmasker

valkparkiet witmasker opalineWitmasker opaline valkparkiet man. De nog aanwezige 'parels' zullen na de eerstvolgende rui geheel verdwenen zijn.

 
Bij deze mutatie vindt er een 100% reductie van psittacine (geel en rood pigment) plaats. Hierdoor is er geen sprake meer van een geel masker met een oranje wangvlek, maar van een wit masker (met witte wangvlek). Het verschil tussen man en pop blijft desondanks duidelijk zichtbaar: de man heeft een veel feller masker dan de pop, die enkel wat wite veren vertoont waar de wildkleur pop gele heeft, dus vooral rond de snavel, neusdoppen en ogen. Deze mutatie vererft autosomaal recessief.

Cinnamon

Deze mutatie lijkt op de wildkleur. In plaats van donkergrijs is deze echter grijs/bruin. Dit komt omdat er bij deze mutatie geen omvorming van bruin naar zwart melanine plaatsvindt.*(2) Deze mutatie vererft geslachtsgebonden recessief.

Bont

Hier ontstaat een vlekkenpatroon op de valkparkiet. Het gele bontpatroon moet scherp afsteken tegen de grijze grondkleur, verder moet het patroon zo symmetrisch mogelijk zijn. Uiterlijk zijn de geslachten niet van elkaar te onderscheiden. Deze mutatie is bij
valkparkietenkoppelbontxgepareld2.jpgKoppel valkparkieten, rechts een bonte man, links een cinnamon geparelde pop
de valkparkiet autosomaal recessief, al bestaat er waarschijnlijk ook een dominant bonte*(3). Een split bonte valkparkiet kan men vaak herkennen aan een gele vlek achter de kuif en tenen en/of nagels in verschillende kleuren.

Combinaties van Mutaties

De bij ons gehouden en gekweekte combinaties van mutaties zijn:
  • Bont gepareld
  • Cinnamon gepareld
  • Lutino gepareld
  • Witmasker cinnamon
  • Witmasker cinnamon gepareld

  • Albino: Albino is geen op zichzelf staande mutatie, maar een combinatie van witmasker (verlies van geel en rood) en lutino (verlies van grijs).

 

Referenties

  1. Forshaw, J.M. (Ill.: William T. Cooper) (1978) Parrots of the World, Lansdowne Editions 3th [Rev] Ed.

  2. Minviele, F.,  Ito, S., Inoue-Murayama, M. and Wakasugi, N., (2000), Genetic Analyses of Plumage Color Mutations on the Z Chromosome of Japanese Quail, Oxford Journal of Heredity, Vol.91, p. 499

  3. Algemene Nederlandse Bond Van Vogelhouders (2007) Standaard Valkparkieten, ANBvV, NBVV, Werkgroep: Nymphicus hollandicus, p. 31